Tata Steel publiceert duurzaamheidsverslag 2022/2023: stappen naar een schonere en duurzamere toekomst

“Ik ben trots op wat onze mensen afgelopen jaar hebben bereikt”, zegt Hans van den Berg, CEO van Tata Steel Nederland. “Ons staal is van hoge kwaliteit, erg gewild en van waarde voor onze samenleving. Ook als werkgever staan we er goed op en wij behoren tot de duurzame top van staalproducenten wereldwijd.” 

“Tegelijkertijd krijgen we ook kritiek”, vervolgt Van den Berg. “De maatschappelijke normen zijn veranderd en wij voelen een sterke verantwoordelijkheid om op een duurzamere manier staal te produceren. Met minimale impact op klimaat, milieu en omgeving.” 

Van den Berg: “Afgelopen jaar hebben wij diverse maatregelen getroffen om onze uitstoot verder naar beneden te brengen en daarmee de impact van onze activiteiten op onze directe omgeving te verminderen. Daarnaast werken wij hard aan de transformatie van ons bedrijf naar een schonere, groenere en circulaire staalproducent. Het is een ingrijpende vernieuwing die zijn gelijke niet kent in Nederland. Hiermee dragen wij bij aan de ontwikkeling van de Nederlandse industrie en economie van de toekomst. Dat is belangrijk voor onze medewerkers, onze omgeving en de samenleving in het algemeen.” 

Het duurzaamheidsverslag geeft inzicht in de thema’s die voor Tata Steel en belanghebbenden relevant zijn. Waaronder de duurzaamheidsstrategie van het bedrijf, de minimalisering van de impact op de omgeving, de verduurzaming van producten en de inzet voor het welzijn van medewerkers, partners en betrokkenen in de directe omgeving. 

Milieu & omgeving – enkele belangrijke ontwikkelingen 
• Minder PAKs-uitstoot. Metingen door onafhankelijke meetbureaus tonen aan dat de beoogde 50% lagere PAKs-uitstoot ten opzichte van 2019 is gerealiseerd. In maart 2023 publiceerde het RIVM een rapport over stofdepositie in de IJmond en concludeerde dat het aantal PAK-stoffen dat op de grond ligt niet is verminderd. Deze twee uitslagen kunnen niet 1-op-1 met elkaar vergeleken worden omdat uitstoot (emissies) niet hetzelfde is als neerslag (stofdepositie op de grond)¹⁾. De luchtkwaliteit in de IJmond voldoet ruimschoots aan de wettelijke normen^{2) 3)}.
• Forse afname slakstof. Uit stofmonsters blijkt dat het aandeel slakstof in de stofmonsters in de omgeving van het bedrijf in IJmuiden is afgenomen. Een 18 meter hoog en een kilometer lang windscherm rondom de grondstofopslagen moet de stofneerslag verder verminderen. Er wordt naar gestreefd om dit jaar te starten met de bouw en het scherm in 2024 gereed te hebben. 
• Verlagen van stikstofoxiden-uitstoot. Volgens planning verwachting wordt in 2025 een installatie bij de Pelletfabriek in gebruik genomen waardoor de uitstoot van stikstofoxiden met 30% wordt verminderd. Daarnaast worden aanvullende maatregelen onderzocht om de uitstoot verder te verlagen.  
• Minder uitstoot van fijnstof en zware metalen. Diverse maatregelen hebben de uitstoot van fijnstof, zware metalen en lood verminderd. Grote verbeteringen op het gebied van fijnstof en zware metalen worden in 2023 gerealiseerd met de bouw van de ontstoffingsinstallatie bij de Pelletfabriek en extra afzuiginstallaties bij beide hoogovens en de Staalfabriek. 

Decarbonisatie & duurzaamheid – enkele belangrijke ontwikkelingen 
• CO₂-uitstoot. Het bedrijf is verantwoordelijk voor een totale directe en indirecte uitstoot van 15,01 miljoen ton CO₂. De zogenoemde scope 3-emissie is 3,81 miljoen ton (26% van de totale CO₂-uitstoot). Voor het terugdringen van deze indirecte CO₂-uitstoot, richt Tata Steel zich met name op de uitstoot van ingekochte goederen en brandstoffen plus de logistiek naar het bedrijf en klanten. Bijvoorbeeld door de overstap naar vrachtwagens die rijden op HVO100-diesel en elektrische vrachtwagens. Ook wordt gewerkt aan het verduurzamen van het zeevervoer. 
• Gerealiseerde energiebesparing. Energiebesparing is een belangrijk aandachtspunt in de verduurzaming van het staalbedrijf in IJmuiden. Door maatregelen in onder andere de Direct Sheet Plant en bij de Beitsbaan is afgelopen jaar 108 miljoen kWh energiebesparing bereikt. 
• Twee locaties CO₂-neutraal. Het is de ambitie dat alle downstream-locaties van het bedrijf in 2030 CO₂-neutraal zijn. Naar verwachting zullen acht van de zestien locaties deze status voor 2025 bereiken. De vestigingen in het Finse Naantali en het Zweedse Halmstad opereren sinds afgelopen jaar CO₂-neutraal. Volgens plan op korte termijn de fabriek in het Nederlandse Geldermalsen. 
• Duurzaam inkopen. Om grondstoffen zo verantwoord mogelijk in te kopen, wordt samen met leveranciers de aanvoerketen tot aan de mijnen in kaart gebracht. Op basis van de eerste inzichten is het beleid voor verantwoord inkopen geactualiseerd. Ook wordt voorgesorteerd op nieuwe wetgeving en certificering. Het bedrijf werkt in een collectief project mee aan de verbetering van de gezondheids- en veiligheidsomstandigheden in mijnbouw in Peru en Bolivia. 
• Op weg naar groene staalproductie. Er wordt alles op alles gezet om in 2030 met de eerste installaties groen staal te produceren. Daarvoor gaat een groot deel van de productie en het bedrijfsterrein op de schop. Na de succesvolle ingebruikname van nieuwe installaties worden allereerst één hoogoven en Kooks- en Gasfabriek 2 gesloten. De klimaatdoelstellingen van het bedrijf blijven onveranderd: een CO₂-reductie van 35% tot 40% in 2030 en CO₂-neutrale staalproductie in 2045. 

Mens & maatschappij – enkele belangrijke ontwikkelingen 
• Sociaal contract. Met de vakbonden is op hoofdlijnen een sociaal contract gesloten om de mensen van wie het werk op termijn verdwijnt door de transitie naar groen staal een helder perspectief te bieden. 
• Verduurzamen vanaf de werkvloer. Young professionals initiëren in Green Teams, naast hun dagelijkse werkzaamheden, verduurzamingsprojecten en dragen op die manier verder bij aan de duurzaamheidsambities van Tata Steel. Projecten richten zich bijvoorbeeld op een betere isolatie van stoomleidingen, de verduurzaming van verpakkingsprocessen bij Downstream-locaties en elektrificatie van bedrijfswagens. 
• Aandacht voor duurzame inzetbaarheid. Duurzame inzetbaarheid krijgt op alle niveaus steeds meer aandacht. Hierbij is specifiek aandacht voor gezondheid, competenties, normen en waarden. Zo worden medewerkers gestimuleerd om bewust met hun eigen inzetbaarheid om te gaan. Hiervoor worden tal van hulpmiddelen en faciliteiten ter beschikking gesteld. Momenteel wordt onderzocht hoe het bedrijf beter aan de behoefte van medewerkers tegemoet kan komen. 
• Extra aandacht voor diversiteit en inclusie. Sinds vorig jaar heeft Tata Steel een nieuw diversiteit- en inclusieprogramma. Als onderdeel daarvan zijn directieleden, managers, recruiters en HR-professionals getraind over onbewuste vooroordelen. Afgelopen jaar is een LGBTIQ+-netwerk opgericht en wordt de doorstroom van vrouwelijk talent via diverse programma’s versneld. 

Klant & waarde – enkele belangrijke ontwikkelingen 
• Tien nieuwe producten. Alle tien nieuw gelanceerde staalproducten presteren beter op het gebied van duurzaamheid dan huidige producten. Bijvoorbeeld een staalsoort die sterker is, waardoor klanten minder materiaal in hun producten kunnen verwerken; een staalsoort die sterk, maar beter vervormbaar en lasbaar is; of een staalsoort die met behoud van zijn kwaliteit geproduceerd kan worden, maar nu zonder het toevoegen van specifieke schaarse legeringselementen. 
• Marktintroductie CO₂-arm staal. Om tegemoet te komen aan de groeiende vraag naar CO₂-arm staal heeft het bedrijf Zeremis^® Carbon Lite gelanceerd, staal met een toegekende CO₂-reductie tot 90%⁴⁾. Er zijn contracten getekend met Europese staalverwerkende bedrijven als Wuppermann, BILSTEIN, EMW Stahl Service, Arania en Permastore. Zij verminderen hierdoor hun scope 3-emissies en hun klanten kunnen groenere producten maken. 
• Verkoopdeals groen staal. Met Ford in Europe is een principeakkoord gesloten voor de levering van Zeremis^® groen staal zodra de staalfabriek in IJmuiden overschakelt op de productie van staal op basis van groene waterstof. 
• Onderzoek en ontwikkeling. Meer dan 300 R&D-medewerkers werken dagelijks aan productinnovaties, procesinnovaties en decarbonisatieprojecten. Daarbij zoekt het bedrijf de samenwerking met de academische wereld. Zo onderzoeken zestien promovendi hoe het percentage gerecycled schroot in de staalproductie (nu 17,4%) nog verder verhoogd kan worden. 

Tata Steel Nederland is onderdeel van het Indiase Tata Steel Limited. Het bedrijf hanteert een boekjaar dat loopt van 1 april tot 31 maart en het moederbedrijf publiceert jaarlijks op groepsniveau over duurzaamheid. Het Tata Steel Nederland Duurzaamheidsverslag 2022/2023 kan als een lokale aanvulling daarop gezien worden. Het verslag van Tata Steel Nederland is zoveel mogelijk gebaseerd op de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI), de wereldwijde standaard op het gebied van duurzaamheidsverslaglegging. 


¹⁾ In de discussie over het effect van de uitstoot van schadelijke stoffen op de leefomgeving zijn drie begrippen van belang: emissie, immissie en depositie. Emissie verwijst naar het in de lucht brengen van een hoeveelheid stoffen vanuit een specifieke bron, bijvoorbeeld uit installaties van Tata Steel en andere bedrijven, het verkeer, luchtvaart of de scheepvaart. Ook activiteiten van burgers kunnen een bron zijn. Denk bijvoorbeeld aan houtkachels. Immissie betreft de concentratie van stoffen op leefniveau, in de lucht die wij inademen; hier kunnen reacties tussen de verschillende stoffen hebben plaatsgevonden. Deze is afkomstig van een veelheid aan bronnen, veraf en dichtbij. Depositie is het neerslaan van stoffen uit de lucht op een oppervlak zoals bijvoorbeeld de bodem, het wateroppervlak van een meertje maar ook de bladeren van vegetatie. 
²⁾ Provincie Noord-Holland, ‘Nieuwe resultaten luchtkwaliteit Noord-Holland’, 19 juli 2023 
³⁾ GGD Amsterdam, Datarapport Luchtkwaliteit IJmond 2022, juni 2023 
⁴⁾ Dit is de maximale vermindering voor de som van de scope 1-, 2- en 3-emissies. Voor de som van scope 1- en 2-emissies betekent het een reductie van 100%.