Tata Steel's Roadmap Plus-verbeterprogramma om uitstoot te verminderen werpt zijn vruchten af, maar de lat moet hoger

“We willen de leefomgeving verbeteren. Met concrete maatregelen en tastbare resultaten, maar we zijn nog niet waar we wezen willen,” zegt Hans van den Berg, CEO van Tata Steel Nederland. “Naast het Groen Staal-plan investeren we met het Roadmap Plus-verbeterprogramma honderden miljoenen in ons bedrijf om de uitstoot vandaag de dag al verder te verminderen. Hiermee leveren we inspanningen die regelmatig boven de wettelijke taak uit gaan en laten we zien dat we de ongerustheid van omwonenden serieus nemen. Er zullen altijd zaken zijn die beter kunnen en waarvan we moeten leren. Dat is ook wat omwonenden en andere belanghebbenden ons de afgelopen weken terug hebben gegeven tijdens de participatiebijeenkomsten. Deze feedback helpt ons om de lat hoger te leggen. 

De uitstoot van vrijwel alle te meten stoffen neemt af 
De luchtkwaliteit in de IJmond voldoet ruimschoots aan de geldende Europese normen. Met het Roadmap Plus-verbeterprogramma draagt Tata Steel bij aan het verder minderen van de uitstoot en het verder verbeteren van de luchtkwaliteit in de IJmond. 

De uitstoot van PAK-stoffen door het staalbedrijf is met 50% afgenomen sinds 2019. Dit is gemeten door onafhankelijke meetbureaus en ook de conclusie van die 50% is vervolgens door een extern milieuadviesbureau geverifieerd. 
Uit onderzoek naar de luchtkwaliteit in de IJmond¹⁾ blijkt dat de concentratie Benzo-a-Pyreen als zogenoemde gidsstof van PAK-stoffen in de lucht bij Wijk aan Zee – het meest belaste gebied in de IJmond – inmiddels ongeveer een factor zeven zit onder de zogenoemde MTR-richtlijn²⁾ van het RIVM. 

Hoewel nog niet alle maatregelen uit het Roadmap Plus-verbeterprogramma gerealiseerd zijn, heeft Tata Steel op het gebied van fijn stof (PM10) op dit moment al een grote afname bereikt. De stofuitstoot van het bedrijf draagt circa 20-25% bij aan de PM10-concentratie in de IJmond. Doordat de stofuitstoot steeds verder afneemt, zal de bijdrage aan de PM10-concentratie in de directe omgeving ook afnemen. Hoeveel dit precies zal zijn, moet nog door metingen en berekeningen worden vastgesteld. De PM2.5-emissies van Tata Steel dragen nauwelijks bij aan de PM2.5-concentratie in de IJmond. 
Uit onderzoek naar de luchtkwaliteit in de IJmond¹⁾ blijkt dat op dit moment ruim voldaan wordt aan de Europese normen voor de jaargemiddelden PM10- en PM2.5-concentratie. In Wijk aan Zee ligt deze vlak boven de WHO-advieswaarde (2005). 

Tata Steel’s uitstoot van lood neemt af. Een verdere forse afname wordt verwacht zodra de ontstoffingsinstallatie bij de Pelletfabriek in bedrijf is. Ook worden dit jaar naar verwachting een extra milieu-installatie bij de Staalfabriek en extra afzuigkappen bij de Hoogovens gerealiseerd. Hiermee zal de uitstoot van lood met circa 70% afnemen (ten opzichte van 2019). 
Uit onderzoek naar de luchtkwaliteit in de IJmond¹⁾ blijkt dat de concentratie lood in de lucht ongeveer een factor 50 lager is dan de luchtkwaliteitsnorm. Wel blijft de concentratie sinds 2012 relatief stabiel. 

Tata Steel stoot 1% van de elementaire stikstofverbindingen in Nederland uit en het RIVM heeft doorgerekend dat het bedrijf verantwoordelijk is voor 0,12% van de totale stikstofdepositie op stikstofgevoelige natuur in Nederland, oftewel de Natura 2000-gebieden.³⁾ 
De stikstofuitstoot van het bedrijf is hoog. Dat is met name stikstofmonoxide (NO) en niet stikstofdioxide (NO2). NO is beperkt van invloed op de gezondheid, herhaalde blootstelling aan een te hoge concentratie NO2 kan invloed hebben op de gezondheid. Daardoor is de concentratie van NO2 in de lucht een belangrijke component voor de luchtkwaliteit. 
Met het Roadmap Plus-verbeterprogramma is tot nu toe de uitstoot van stikstof beperkt afgenomen. Dit komt doordat het grootste project – de oplevering van de DeNOx-installatie bij de Pelletfabriek – in 2025 in bedrijf wordt genomen. Hiermee vermindert de uitstoot van stikstofoxiden naar verwachting met zo’n 30%. Dit zal een positief effect hebben op de stikstofdepositie in de nabijgelegen Natura 2000-gebieden, en daarmee ook op de biodiversiteit, en nauwelijks op de luchtkwaliteit (NO2). 
Uit onderzoek naar de luchtkwaliteit in de IJmond¹⁾ blijkt dat de lucht in de IJmond voldoet aan de Europese NO2-normen. 

Analyses tonen aan dat het aandeel slakstof in de omgeving structureel is afgenomen. Wij willen de (slak)stofneerslag in Wijk aan Zee die afkomstig van bronnen van ons terrein verminderen met ongeveer 65%. Dit gaan wij doen door onder meer het plaatsen van een groot windscherm rondom de opslagen en het verminderen van stofverwaaiing bij de bunkers van de Hoogovens en de aanvoerroute hiernaartoe. 
Tata Steel is in december 2021 gestart met het tweewekelijks meten van stofneerslag (stofdepositie) op verschillende plekken in de woonomgeving. Op dezelfde manier als het RIVM en in samenwerking met TNO. Door geavanceerde technieken kan het bedrijf mogelijke bronnen van het aangetroffen stof duiden. Op deze manier krijgen wij een steeds beter beeld van de neerslag van verschillende stofbronnen. Het duiden van stofbronnen in de IJmond wordt tot dusver alleen door Tata Steel gedaan. 
Met inmiddels een heel kalenderjaar aan metingen is duidelijk dat er heel veel fluctuatie in stofdepositie is en dat er lang gemeten moet worden om structurele veranderingen te kunnen zien. We blijven daarom stofdepositie monitoren zodat we ook steeds meer inzicht krijgen in de effectiviteit van genomen maatregelen om de uitstoot en impact op de leefomgeving te verminderen. 

Significant minder uitstoot door Groen Staal-route 
In zijn vergroeningsplan richt Tata Steel zich op een toekomst waarin het groen staal gaat maken. Dit betekent dat het staalbedrijf zo snel als mogelijk overschakelt naar een totaal andere staalproductie en neemt het afscheid van kolen, zijn hoogovens en zijn kooks- en gasfabrieken. Met de overgang naar een groene staalproductie bouwt Tata Steel mee aan de Nederlandse industrie en economie van de toekomst. 

Tata Steel heeft zich gecommitteerd aan CO2-neutrale staalproductie in 2045. Met het Groen Staal-plan daalt de CO2-uitstoot van het bedrijf in twee stappen al met 75% rond 2035. De uitstoot van zware metalen, PAK’s, stikstof en fijnstof neemt af met 40%-85% door het in 2021 gestarte project om de uitstoot van geur, stof en geluid terug te dringen (het Roadmap Plus-verbeterprogramma) én de productie van groen staal (het Groen Staal-project). 


Geïnteresseerd in hoe de concentratie van stoffen in de IJmond zich verhouden tot bijvoorbeeld Duisburg-Walsum (Duitsland) en Gent (België)? Bekijk dan de detailinformatie via de pagina ‘Uitstoot en luchtkwaliteit’ op onze website. 

¹⁾ GGD Amsterdam, Datarapport Luchtkwaliteit IJmond 2021, mei 2022 
²⁾ Het Maximaal Toelaatbaar Risiconiveau (MTR) is de concentratie van een stof in water, sediment, bodem of lucht waar beneden geen negatief effect is te verwachten. Voor oppervlaktewater worden er tegenwoordig geen MTR-waarden meer afgeleid. Hiervoor wordt de term milieukwaliteitsnorm (MKN) gebruikt. 
³⁾ RIVM, Bijdrage aan de stikstofdepositie in de natuur vanuit de industrie, het verkeer en de consumenten, november 2021