Ontstoffen en recyclen als de nieuwe industry standard
Er gaan drie grote ontstoffingsinstallaties in gebruik waarna we nog minder gaan uitstoten. Maar wat doet zo’n installatie eigenlijk? We vragen het de experts: ‘Vergelijk het met een stofzuiger.’
Met een achtergrond in natuurkunde, chemische technologie, werktuigbouwkunde en vliegtuigbouwkunde brengen Sebastiaan Hermans, Alireza Rivandi, Richard Norman en Marius Nijhuis allemaal iets anders aan tafel.
Schoon en circulair
Hun verschillende expertise komt goed van pas want dit zijn de mannen die de nieuwe industry standard maken. Gedreven door hun passie voor zware industrie en het verlangen om die wereld stofvrij te maken, onderzoeken ze dagelijks hoe Tata Steel schoon en circulair staal kan produceren.
“Het gaat allemaal over luchtverplaatsing”, zegt Marius die na zijn studie vliegtuigbouwkunde en aerodynamica al negen jaar bij Tata Steel werkt, waar hij zich heeft gespecialiseerd in ventilatoren. “Stof verplaatst zich door de lucht. Als er op bepaalde plekken teveel stof in de lucht zit, wil je niet dat mensen binnen of buiten het bedrijf dat inademen. Dus haal je het eruit.”
Stofzuiger
Hoe reinig je de lucht van iets wat je met blote oog niet kunt zien? “Om de installaties met een huishoudelijk apparaat te vergelijken, kun je het beste denken aan een stofzuiger”, legt Sebastiaan uit, de jonge engineer van de TU Delft en gepassioneerd over industrie en de lastige decarbonisatie ervan (het verminderen of elimineren van de uitstoot van koolstofdioxide om zo te voorkomen dat de aarde verder opwarmt, red.). “Ze zuigen lucht met stof erin op, dat gaat door een buis en blijft in de filterzak hangen.”
De mannen lachen. Misschien omdat stofzuigen toch andere associaties oproept dan wat ze eigenlijk doen: de uitstoot verminderen.
Afzuigkap
“Er zijn wel verschillen”, voegt Sebastiaan toe. “Zo hebben de tertiaire afzuiging en de smidse kappen een hood die stof opvangt. Daarin lijken ze meer op een afzuigkap in de keuken dan op een stofzuiger. Maar de functionaliteit is hetzelfde: ze zuigen verontreinigde lucht op. Bij de Pelletfabriek is het weer net anders. Daar komen de gassen niet in de fabriek terecht, maar wordt het procesgas direct uit de machine gezogen. Dat is vergelijkbaar met her rookgas van je CV-ketel.”
6000 filterzakken
Je zou bijna vergeten dat de ontstoffingsinstallatie bij de Pelletfabriek zo groot is als een flatgebouw en dat er in het hart 6000 filterzakken zitten. Als je die achter elkaar legt, komt je uit op 60 km. Deze installatie haalt maximaal 1.400.000 N3/uur rookgas uit het productieproces en is net zo sterk als 20.000 stofzuigers bij elkaar. Hierdoor vangen we ongeveer drie vrachtwagens stof per week af.
Bijna al dat stof werd eerder ook al afgevangen door de zogenaamde natte wassers. Maar deze nieuwe installatie is beter, hij vangt meer kleine deeltjes en vluchtige stoffen die door de huidige natte wassers heen glippen. Marius pakt zijn blok erbij en begint te schetsen. “Kijk.” Ergens in de gassen op zijn tekening, voegt hij een pijl in. “Hier voegen we koolstof toe. Dat neemt die stoffen op. Daarna blijft het hangen in het filter, het wordt uitgeklopt en afgevoerd."
Mini Cooper
“De ontstoffingsinstallatie is essentieel als je de lucht echt heel schoon wilt krijgen”, legt Richard uit, de werktuigbouwkunde uit Perth in Australië. Hij werd aangetrokken door de veelzijdigheid van Tata Steel, de hoeveelheid fabrieken en de mogelijkheden die ze hem bieden.
De mannen maken een snelle rekensom. “Als de installatie in gebruik is, kunnen we pas echt iets over de cijfers zeggen, maar van de drie vrachtwagens, zou je kunnen zeggen dat er ongeveer een Mini Cooper aan extra stof wordt afgevangen.”
Recyclen
Het stof wordt grotendeels opnieuw gebruikt in de Sinterfabriek, beter bekend als de SIFA. In deze fabriek worden zulke hoge temperaturen bereikt dat een aantal chemische stoffen onschadelijk worden gemaakt. "Het grootste deel van het stof is gewoon ijzererts, maar dan als heel fijn poeder. In de SIFA wordt dit vastgebakken tot grote klonten waardoor het gerecycled kan worden in de Hoogovens”, legt Marius uit.
Ontstoffen gebeurt overal op de site in IJmuiden. Net als recyclen. Dat is niet zo baanbrekend, vinden de mannen zelf. Maar de grootte van de projecten en dat ze stap voor stap betrokken zijn bij het proces, geeft een kick.
Industry standard
“Wij buigen bestaande techniek om naar iets werkbaars in IJmuiden”, zegt Richard.
“Zo is het procesgas dat wij gebruiken eigenlijk iets te koud”, zegt de Iraanse Alireza die na een studie chemische technologie in IJmuiden is terechtgekomen. “Het zou warmer moeten zijn om de installatie niet te laten roesten door zuren. Moet je dat gas dan gaan verwarmen? Liever niet. Wij bedenken en bouwen een installatie die toch met koud gas kan werken.”
“En daarmee kan zo'n door ons bedachte installatie een nieuwe industry standard worden”, zegt Sebastiaan.
Alireza knikt instemmend. “Zo gaat het, je analyseert, je bedenkt oplossingen, je doet navraag bij de verschillende experts en bouwt uiteindelijk de installatie. Bij de ontstoffing is het type filterzak heel bepalend. Daarom testen we verschillende typen zakken."
Reuzensokken
“Die filterzakken ontwerpen we niet zelf maar kopen we in. De leverancier kan ze groter maken voor ons, of juist kleiner. Net wat we willen. We kunnen ook kiezen voor een andere coating of ander materiaal. Eigenlijk lijken ze nog het meest op hele grote sokken. Met de hand gemaakte reuzensokken.”
Onze ontstoffingsexperts Alireza, Marius en Sebastiaan
De ontstoffinginstallatie is een van de vele maatregelen die we nemen om de uitstoot van stof te voorkomen. De maatregelen zijn onderdeel van ons verbeterprogramma Roadmap Plus. Wil je daar meer over weten, bekijk de pagina daarover of onze interactieve kaart.